Eugène Delacroix - 'Śmierć Sardanapala'

Pasja, przemoc i dekadencja: Eugène Delacroix i upadek Sardanapala

Obraz „Śmierć Sardanapala” autorstwa Eugène’a Delacroixa jest jednym z najważniejszych dzieł francuskiego romantyzmu. Stworzone w 1827 roku, monumentalne dzieło przedstawia dramatyczną i chaotyczną scenę inspirowaną historią asyryjskiego króla Sardanapala. Praca zachwyca dynamiczną kompozycją, żywą paletą kolorów i teatralnym przedstawieniem przemocy, rozpaczy i pasji. Delacroix zainspirował się w tym dziele pracą brytyjskiego poety Lord Byrona. W jego tragedii Sardanapal opowiedziana jest historia ostatniego króla asyryjskiego, który, stając w obliczu nieuchronnej klęski z rąk wrogich wojsk, decyduje się zakończyć swoje życie i królestwo w akcie całkowitego zniszczenia. Zamiast się poddać, Sardanapal rozkazuje zniszczenie wszystkiego, co jest mu drogie: jego żony, słudzy, konie i skarby mają zginąć razem z nim. Delacroix przyjął ten temat i przekształcił go w potężne malowidło, które uchwyca istotę ruchu romantycznego – fascynację ekstremami, emocjonalną intensywność i przedstawienie egzotycznych, często brutalnych scen. To monumentalne dzieło, mierzące 3,92 na 4,96 metra, jest wirującą mieszanką kolorów, form i ruchów. W centrum obrazu Sardanapal spoczywa na ozdobnym łożu, przypominającym tron. W spokoju i dystansie obserwuje przerażające wydarzenia wokół siebie. Jego wyraz twarzy jest zimny i obojętny, niemal znudzony, podczas gdy chaos szaleje wokół niego. Wokół króla toczą się dramatyczne i brutalne sceny: kobiety są brutalnie zabijane, słudzy usiłują bezskutecznie ratować biżuterię i skarby, a zwierzęta są rzeźnione. Postacie są przedstawione w złożonych, dynamicznych pozach, które przypominają barokową dramatykę. Kompozycja jest ustawiona diagonalnie, co dodatkowo wzmacnia napięcie dramatyczne. Delacroix, znany ze swojego mistrzowskiego użycia koloru, zastosował tutaj intensywne, kontrastujące odcienie, aby podkreślić emocjonalną intensywność chwili. Dominują odcienie czerwieni i złota, nadając obrazowi niemal niepokojący blask. Światło jest rozproszone i zdaje się pochodzić z wnętrza sceny, co tworzy atmosferę zbliżającej się katastrofy. „Śmierć Sardanapala” to znacznie więcej niż tylko scena historyczna. Wciela w siebie kluczowe tematy romantyzmu: związki między Erosem a Thanatosem, dekadencję i upadek, oraz ucieczkę do egzotycznych i skrajnych światów. Sardanapal przedstawiony jest jako symbol tyrana, który woli wszystko zniszczyć, niż oddać to swoim wrogom. Jego spokój w obliczu rzezi ujawnia cyniczną i nihilistyczną postawę, przesiąkniętą dekadencką wyższością.